Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından açıklanan 2024 yılı “Finansal piyasa özet verileri”ne göre, 2024 yılında yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları yüzde 39 oranında büyümeyle 3.6 trilyon lirayı aştı.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB); Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı 2024 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ni açıkladı. TSPB tarafından açıklanan verilere göre, yerli ve yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla, yüzde 34 oranında artarak 33 trilyon 723 milyar liraya ulaştı. Verilere göre, 2023 yılı sonunda 2 trilyon 600 milyar lira olan yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları, yüzde 39 büyüyerek 2024 yılı sonunda 3 trilyon 606 milyar liraya çıktı. Veriler, yıllık enflasyonunun yüzde 44,38 olduğu 2024 yılında yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarındaki büyümenin enflasyonun altında kaldığını ortaya koydu. Yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarının 1 trilyon 820 milyar lirası bireysel yatırımcılara, 1 trilyon 20 milyon lirası tüzel kişilere, 766 milyar lirası ise kurumsal yatırımcılara ait.
Yerli yatırımcıların finansal varlıkları 30 trilyona yaklaştı
TSPB tarafından açıklanan 2024 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ne göre, yerli yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla, yüzde 32 oranında artarak 29 trilyon 831 milyar liraya çıktı. Veriler, geçen yıl yerli yatırımcıların varlıklarında en hızlı büyümenin bir önceki yılda olduğu gibi özel eurobond varlıklarında yaşandığını ortaya koydu. Verilere göre, yerli yatırımcıların özel eurobond varlıkları, bir yılda yüzde 120 oranında artarak yaklaşık 958 milyar lirayı aşarken, kamu eurobond varlıklarındaki artış yüzde 24 artarak 1 trilyon 819 milyar liranın üzerine çıktı.
Yerli yatırımcıların sermeye piyasası varlıklarının payı arttı
TSPB verilerine göre, 2023 yılı sonunda 8 trilyon 506 milyar lira olan yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları, yüzde 37 artışla 2024 yılı sonunda 11 trilyon 651 milyar liraya çıktı. 2023 yılı sonu itibarıyla 5 trilyon 179 milyar lira olan yerli yatırımcıların döviz tevdiat hesapları ise hayli düşük bir oranda, sadece yüzde 11 artarak 2024 yılı sonunda 5 trilyon 748 milyar lira oldu. Verilere göre, yerli yatırımcıların özel sektör borçlanma araçları portföyü bir yılda yüzde 43 artarak 331 milyar lira olurken, devlet iç borçlanma senedi varlıkları ise 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 36,6 oranında artarak 5 trilyon 588 milyar liraya ulaştı. Yerli yatırımcılara ait; pay senedi, varlığa dayalı menkul kıymet, varlık teminatlı menkul kıymet, özel ve kamu eurobond, devlet iç borçlanma senetleri, varant ve sertifikadan oluşan sermaye piyasası varlıklarının, toplam finansal varlıklar içerisindeki payı bir önceki yılsonuna göre 2.2 puan artarak 2024 yılı sonu itibariyle yüzde 41,7’ye yükseldi.
Yabancıların finansal varlıkları yüzde 51 büyüdü
TSPB tarafından açıklanan 2024 yılı “Özet Finansal Piyasa Verileri”ne göre, 2023 yılı sonu itibarıyla 2 trilyon 574 milyar lira olan yabancı yatırımcıların finansal varlıkları, yüzde 51,2 oranında artarak 2024 yılı sonunda 3 trilyon 892 milyar lira oldu. Yabancı yatırımcıların finansal varlıkları içerisinde bir önceki yıl olduğu gibi 2024 yılında da devlet iç borçlanma araçlarındaki varlıklarda rekor artış yaşandı. Yabancı yatırımcıların devlet iç borçlanma senedi yatırımları 2024 yılında yüzde 695 gibi rekor düzeyde artarak 616 milyar lirayı aştı. 2023 yılında 1.7 milyar olan yabancı yatırımcıların özel sektör borçlanma araçlarındaki varlıkları da geçen yıl yüzde 633 gibi rekor düzeyde büyüyerek 12.7 milyar liraya çıktı. Yine de, özel sektör borçlanma araçlarının yabancı yatırımcıların portföylerindeki payı %0,5’in dahi altında kalmaya devam etti. TSPB verileri, yabancı yatırımcıların TL mevduatlarının 2024 sonunda bir önceki yıla kıyasla yaklaşık yüzde 50,3 oranında artarak 434.7 milyar liraya, döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları ise aynı dönemde yüzde 9 gibi düşük düzeyde artarak 680.4 milyar liraya çıktığını ortaya koydu.
Toplam pay senedi portföy değerinin yüzde 37’si yabancılara, yüzde 63’ü yerli yatırımcılara ait
TSPB verilerine göre, 2023 yılı sonunda yaklaşık 1 trilyon 557 milyar lira olan yabancı yatırımcıların pay senedi varlıkları ise yüzde 35,3 oranında artarak 2024 yılı sonunda 2 trilyon 106 milyar liraya ulaştı. Veriler, yabancı yatırımcıların pay senedi varlıklarındaki büyümenin de yerli yatırımcılarda olduğu gibi enflasyonun altında kaldığını ortaya koydu. Verilere göre, 2023 yılında seçimler sonrası uygulanan para politikasının etkisiyle yeniden artışa geçen yabancı yatırımcıların pay senedi varlıklarındaki payları geçen yıl yerinde saydı. TSPB verilerine göre, 2024 sonu itibariyle Türkiye’deki toplam 5 trilyon 712 milyar lira olan pay senedi portföy değerinin, yüzde 37’si yabancı yatırımcılara (fiili dolaşımda olmayan paylar dahil), yüzde 63’ü ise ise yerli yatırımcılara ait bulunuyor.
Pay senedi yerli yatırımcı sayısında düşüş, fon yatırımcı sayısında artış
Halka arzlar ve getiri arayışıyla 2023 yılında rekor düzeylere ulaşan pay senedi yatırımcı sayısı faizlerdeki artışın etkisiyle risk iştahının düştüğü 2024 yılında önemli oranda geriledi. TSPB verilerine göre, 2023 yılı sonunda 7 milyon 644 bin olan Borsa İstanbul pay senedi piyasasındaki toplam bakiyeli yatırımcı sayısı, yerli bireysel yatırımcı sayısındaki düşüşle 2024 yılı sonu itibariyle 6 milyon 840 bine geriledi. Diğer yandan yatırım fonu yatıcımsı sayısı 1 milyonun üzerinde artışla 2024 sonunda 5 milyon 413 bine çıktı.
Geçen yıl 564.7 milyar lira tutarında tahvil ihracı gerçekleştirildi
Yerli yatırımcı sayısındaki gerilemeye paralel bir durum halka arzlarda da yaşandı. 2023 yılında 54 şirketin halka arzı gerçekleştirilirken 2024 yılında halka arz gerçekleştiren şirket sayısı 34’e geriledi. Söz konusu şirketler geçen yıl, halka arz yoluyla sermaye piyasalarından 59.5 milyar lira kaynak sağladı. Bu halka arzlarla birlikte 2024 sonu itibariyle Borsa İstanbul’a kote şirket sayısı 572’ye çıktı. TSPB verilerine göre, halka açık şirketlerin piyasa değeri ise 2024 yılında yüzde 34 artarak 13 trilyon 422 milyar lirayı aştı.
TSPB tarafından açıklanan 2024 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ne göre, geçen yıl faizlerde yaşanan yükselmenin etkisiyle şirketlerin ihraç edilen tahvil sayısı %18 azalırken, özel sektör şirketleri sermaye piyasalarından 564.7 milyar tutarında kaynak sağladı.