ÇELİK ÜRETİMİ
Türk çelik sektörü, 2018 yılındaki %0,6 üretim düşüşünün ardından, 2019 yılını da, yurtiçi tüketimdeki keskin düşüşten ve uluslararası piyasadaki korumacılık önlemlerinin olumsuz etkilerinden kaynaklı olarak, %9,6 oranında düşüşle 33,7 milyon ton ham çelik üreterek kapattı.
ÇELİK TÜKETİMİ
2018 yılının ikinci yarısında başlayan ve son çeyrekte daha da derinleşen yurtiçi tüketimdeki gerileme 2019 yılında da devam etti. Ancak, yılın ikinci yarısından itibaren alınan tedbirler sayesinde, yurtiçi tüketimdeki düşüş eğilimi durdu.
Tüketimde son çeyrekte gözlenen %33,4 oranındaki artış ile Kasım ayındaki %41 ve Aralık ayındaki %67 oranındaki artışa rağmen, ithalattaki yüksek oranlı artış yurtiçi üretime yansıtılamadı. Yılın tamamında, nihai mamul tüketimi %15,4 oranında azalarak 30.7 milyon tondan 26 milyon tona geriledi.
DIŞ TİCARET
İhracat
2018 yılının ikinci yarısında, dünya çapında yaşanan korumacı politikaların dünya çelik piyasasında yarattığı baskı ve Ülkemizde çelik tüketiminin yüksek oranda gerilemesi nedeniyle, Türk çelik üreticileri, ihracata yönelmek mecburiyetinde kaldı. 2019 yılının ilk yarısında ihracatımız hem miktar hem de değer yönünden artış gösterdi. Yılın ikinci yarısında ise gerilemeye başladı ve 2019 yılında ihracat miktar yönünden 22 milyon ton ile 2018 yılı seviyesini korudu. Değer yönünden ise %8,8 oranında gerileme ile 16.1 milyar dolar olarak gerçekleşti.
İthalat
Yurtiçi tüketimdeki olağanüstü düşüş sebebiyle, yılın ilk yarısında gerileyen ithalat, yurtiçi tüketimdeki artış ve küresel çaptaki korumacı önlemlerin hız kanaması sebebiyle, yılın ikinci yarısından itibaren artmaya başladı. Özellikle son çeyrekte bu artış hız kazandı.
Aralık ayında, çelik ürünleri ithalatında gerçekleşen %100,6 ve yassı ürünlerdeki %114 oranındaki artış, Türk çelik sektörünün etkili bir şekilde korunmasına olan ihtiyacı açık bir şekilde ortaya koydu.
2019 yılının tamamında ise çelik ürünleri ithalatı miktar yönünden %12,5 azalışla 12.7 milyon ton, değer yönünden %19,4 azalışla 10.3 milyar dolar oldu.
Dış Ticaret Dengesi
2019 yılında, ithalattaki düşüş %20 civarında iken, ihracatın %8,8 oranında azalması, çelik ürünleri dış ticaret dengesine olumlu etki yaptı. Buna göre, 2018 yılında %138 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, bu yıl %156 seviyesine yükseldi.
Ancak, Kasım ve Aralık aylarında ithalatın hızla artması sebebiyle bu oran sırasıyla, %138 ve %126 seviyesine geriledi.
DÜNYA ÇELİK ÜRETİMİ
Dünya Çelik Derneği (worldsteel) tarafından açıklanan verilere göre, 2019 yılı dünya ham çelik üretimi, %3,4 artışla, 1.9 milyar ton seviyesine yükseldi.
Çin, 2019 yılında %8,3 oranında artışla tek başına, dünya ham çelik üretiminin %53’üne tekabül eden 996 milyon ton çelik üretimi gerçekleştirdi. Diğer önemli çelik üreticilerinden Hindistan %1,8 artışla 111 milyon ton, Japonya ise %4,8 azalışla 99 milyon ton ham çelik üretti. Geçtiğimiz yılın son aylarından itibaren üretimini en fazla arttıran ülkeler arasında bulunan İran, yılın tamamında %30 oranında artışla 32 milyon ton ham çelik üretimi gerçekleştirerek 10. sırada yer aldı.
En büyük 10 çelik üreticisi arasında 8. sırada yer alan Türkiye’nin ham çelik üretimi, 2019 yılında iç talepte görülen daralma ve koruma tedbirlerinin küresel çapta yarattığı olumsuzluklar sebebiyle, 2018 yılındaki 37.3 milyon tona kıyasla %9,6 oranında azalışla 33.7 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Yakın takipçimiz Brezilya’nın üretimi ise %9 gerileyerek 32.2 milyon ton oldu.
DEĞERLENDİRME
2019 yılının ilk yarısında %40’lara yaklaşan çelik tüketimindeki gerileme, alınan ekonomik istikrar tedbirleri sayesinde, olumlu yönde gelişmeye başladı. Yıl sonu itibariyle çelik tüketimindeki gerileme %15,4 seviyesinde kaldı. Ancak, özellikle yılın son aylarında tüketimdeki hızlı artışın yurtiçi tedarik ile değil de, ithalat yoluyla karşılanması, yurtiçi üretimdeki gerilemenin devam etmesine ve çelik üretiminin yılı %9,6 gerileme ile kapatmasına sebep oldu.
2019 yılının Aralık ayında, çelik ürünleri ithalatındaki artış %101, yassı ürün ithalatındaki artış %114 seviyesine ulaştı. Son aylarda ithalatta gözlenen olağanüstü artışlara rağmen, bazı çelik tüketicisi sektörlerin, ithalat artışlarını mazur göstermek amacı ile, yurtiçi çelik üretiminin yetersiz, fiyatlarının yüksek olduğu yönündeki, gerçekle bağdaşmayan açıklamaları rahatsızlığa yol açtı.
2020 yılında, 18 milyon ton civarındaki atıl kapasiteye rağmen, yüksek miktardaki ithalatın devam etmesi halinde, ihracatın ithalatı karşılama oranının negatif seviyeye düşmesinden ve bu durumun Türkiye’nin dış ticaret dengesini olumsuz yönde etkilemesinden endişe ediyoruz.
Dış ticaretteki olumsuz gidişatın engellenebilmesi için, acilen Türkiye’ye koruma tedbiri uygulayan ülkelere karşı tedbir alınmasına ve Dâhilde İşleme Rejimi Mevzuatının gözden geçirilmesine ve Serbest Ticaret Anlaşmaları imzalanırken kapsamlı etki değerlendirmesi yapılmasına ihtiyaç duyuyoruz.